فرش یلمه چیست و کجا بافته می‌شود؟

فرش یلمه چیست و کجا بافته می‌شود؟

همه چیز در رابطه با فرش یلمه:

فرش یلمه یکی از زیباترین و اصیل‌ترین نمونه‌های فرش دستباف ایرانی‌ست که عمدتاً با طرح‌های هندسی، رنگ‌های زنده و نقوش خاص شناخته می‌شود. این فرش‌ها به دلیل رنگ‌بندی گرم و خاص، استفاده از پشم مرغوب، لطافت و درخشش پس از شور، بین خریداران داخلی و خارجی محبوبیت بالایی دارند.

فرش «یلمه» نوعی فرش تمام پشم است که بعضی آن را نوعی فرش بختیاری تمام پشم و یا شاخه‌ای از فرش قشقایی معرفی می‌کنند. اگر بخواهیم دقیق‌تر بدانیم، باید به اطلاعات افراد متخصص و کتب مختلف در این زمینه رجوع کنیم.

در بخش‌هایی از کتاب «دستبافت‌های عشایری و روستایی فارس» اثر استاد سیروس پرهام و همکاری جناب سیاوش آزادی، چنین آمده است:

فرش‌های یلمه به دست قشقایی‌هایی بافته می‌شود که بیش از یک قرن و نیم پیش از نظام ایلی قشقایی بریده و در آبادی‌های سمیرم علیا و سرحد شش ناحیه و در غرب شهرضا تا حدود هینه‌گان (استان اصفهان) ماندگار شده‌اند. بافندگان ایل قشقایی سرآمد همه فرش‌بافان عشایری ایران و بلکه جهان هستند. این دست‌بافت‌های زنان قشقایی است که نام ایل قشقایی را در تاریخ تمدن و فرهنگ جهان ثبت کرده است.

فرش یلمه در کدام منطقه بافته می‌شود؟

قسمت عمده تولید این فرش‌ها در استان اصفهان (علی‌آباد، سمیرم، شهرضا، طالخونچه، دهاقان و ...) است. البته فرش‌های یلمه در مناطقی از چهارمحال بختیاری (دزج، همگین، نقنه، بروجن و ...) و استان فارس نیز به دست بافندگان هنرمند بافته می‌شوند.

خصوصیات و ویژگی‌های فرش یلمه

استفاده از رنگ‌های گرم:

رنگ‌های مورد استفاده در فرش یلمه معمولاً عبارتند از: لاکی، سرمه‌ای، آبی، سبز، کرم، زرد طلایی، مسی. عموم رنگ‌ها پایه گیاهی داشته و ترکیب رنگ و نقشه‌ی بافت پیوندی ناگسستنی از طبیعت دارند.

بافت ذهنی:

بافندگان هنرمند فرش‌های یلمه، غالباً بدون استفاده از نقشه و بصورت ذهنی فرش‌ها را می‌بافند که این خود نشان از تخصص و مهارت خاص این بافندگان است.

نقوش:

فرش یلمه نقوش هندسی دارد مانند:

حوضی (یک ردیف حوض‌های لوزی شکل در وسط فرش)، قابی (چند ردیف حوض در زمینه فرش)،

خشتی یا خورجینی،

مدالی (ترنجی بیضی شکل در وسط زمینه فرش؛ مرسوم در منطقه طالخونچه)

سایز بندی متنوع:

از زیرتلفنی سی سانتیمتری تا دوازده متری، حتی 24، 40 و 60 متری

تراکم بافت:

حدود 25 تا 40 رج بسته به محل بافت (اصطلاحاتی مثل چندصدتایی و چندلا در یلمه کاربرد ندارد)

چرا فرش یلمه محبوب است؟

فرش یلمه با طراحی منحصربه‌فرد و رنگ‌های گرم و زنده، جایگاه ویژه‌ای در بازارهای بین‌المللی از جمله آمریکا، کانادا و کشورهای اروپایی پیدا کرده است. سال‌هاست مشتریانی از کشورهای ایتالیا و آلمان به‌صورت عمده از فرش‌های یلمه طائریان خرید می‌کنند.

یکی از دلایل استقبال گسترده در کشورهای سردسیر و مرطوب، استفاده از پشم در بافت فرش‌های یلمه است. برخلاف فرش‌های چله‌نخ که در برابر رطوبت آسیب‌پذیرتر هستند، فرش‌های یلمه مقاومت بالایی در این شرایط دارند. همچنین رنگ‌های گرم به‌کار رفته در این فرش‌ها حس گرما و صمیمیت را در فضا ایجاد می‌کنند.

از سوی دیگر، وزن سبک‌تر فرش یلمه نسبت به نمونه‌های چله‌نخ، آن را به گزینه‌ای محبوب در میان توریست‌ها تبدیل کرده است. درخشش خاص و قابلیت حمل آسان باعث می‌شود گردشگران به‌راحتی آن را به‌عنوان سوغاتی یا یادگار فرهنگی با خود ببرند.

متأسفانه در سال‌های اخیر، تحریم‌ها و محدودیت‌های ورود گردشگران به کشور باعث کاهش صادرات این فرش ارزشمند شده است. با این‌ حال، فرش یلمه همچنان به دلیل اصالت، زیبایی و کیفیت، انتخابی برجسته برای خانه‌های ایرانی و خارجی باقی مانده است.

جمع بندی :

فرش یلمه تنها یک کف‌پوش زیبا نیست؛ بلکه نمادی از هویت فرهنگی، هنر و سنت ایرانی است.

اگر به‌دنبال فرشی هستید که در کنار اصالت، کیفیت و ظرافت، داستانی از عشق و فرهنگ را روایت کند، فرش یلمه یکی از بهترین گزینه‌ها برای شماست.